Dwangstoornis

Over dwangstoornissen

Dwang is een stoornis die iemands leven zeer sterk kan beïnvloeden. Het kan vele uren van een dag in beslag nemen en het normale functioneren in werk, gezin en maatschappij ernstig belemmeren. Dwang is ook nog eens een verschijnsel dat vele gezichten kent. Bekende vormen zijn controledwang, smetvrees, wasdwang en het hebben van dwanggedachten.

Een dwangstoornis is een stoornis waarbij door dwanggedachten opgeroepen angst verminderd wordt met behulp van dwanghandelingen. Dit kost op den duur zoveel tijd en inspanning, dat het normale functioneren er ernstig door belemmerd kan raken. De officiële naam voor een dwangstoornis is obsessieve compulsieve stoornis. Met ‘obsessieve’ worden de dwanggedachten bedoeld en met het ‘compulsieve’ de dwanghandelingen.

Wasdwang

Er zijn vele vormen van dwang. De belangrijkste zijn wasdwang en controledwang. Wasdwang gaat meestal gepaard met smetvrees. Iemand wordt bijvoorbeeld beheerst door de dwanggedachte mogelijk besmet te zijn met het HIV-virus, een denkbeeld dat veel angst oproept. Om aan dit besmettingsgevaar te ontsnappen wast iemand tientallen keren per dag grondig zijn handen, vooral na contact met alles wat van buiten komt.

Controledwang

Controledwang bestaat bijvoorbeeld uit de dwanggedachte het gas niet goed te hebben uitgedaan. Het idee dat er nu brand zou kunnen uitbreken roept zoveel angst op dat iemand tot dwanghandelingen overgaat, die in dit geval vaak zullen bestaan uit teruggaan en controleren of het gas echt uit is. In de loop van de tijd moet er steeds vaker en steeds grondiger worden gecontroleerd. Vroeg of laat ontstaan zo rituelen, die iemand nauwkeurig moet opvolgen wil hij of zij de angst binnen de perken houden.

Dwanggedachten

Een andere veelvoorkomende vorm van dwang betreft het hebben van steeds terugkerende ongewenste gedachten met vaak een agressieve of seksueel perverse inhoud. Deze dwanggedachten roepen veel angst op, vanwege de geloofwaardigheid die mensen er aan toekennen. Ook nu wordt de angst beheersbaar gemaakt door dwanghandelingen, met dit verschil dat de dwanghandelingen zich nu meestal in het hoofd afspelen. Vaak gaat het om neutraliserende gedachten. In reactie op de gedachte aan het verongelukken van je kind probeert iemand bijvoorbeeld zich zo duidelijk mogelijk voor te stellen hoe het kind nu veilig op school zit. Of in reactie op een vloekgedachte zegt iemand in zichzelf een tekst of iets als ‘Ik meen het niet’.

Dwangmatige impulsen

Een bekende vorm hiervan is de dwangmatige impuls om van een hoogte af te springen. Hoogtevrees kan hier zowel de oorzaak als het gevolg van zijn: wie bang is om aan deze impuls toe te geven, zal er alles aan doen om hoogtes te vermijden. Een minder bekende vorm is de dwangmatige impuls om zichzelf voor de trein te gooien. Deze dwang kan er toe leiden dat iemand niet meer op perrons durft te staan. Denk ook aan de impuls om op een openbare plek ineens te gaan schreeuwen, met als gevolg dat iemand zijn kaken bewust stevig op elkaar klemt om zichzelf zo onder controle te houden.


Wilt u een behandeling volgen?

Inschrijven