Angststoornis

Een angststoornis is, zoals de naam al zegt, een aandoening waarvan het hoofdkenmerk ‘angst’ is. Wanneer je hier last van hebt, zal je leven in hinderlijke mate draaien om angst. Er zijn situaties die de angst uitlokken of oproepen. Die zul je proberen te vermijden. Wanneer je toch met de angstwekkende situatie wordt geconfronteerd, heb je jezelf waarschijnlijk allerlei foefjes aangeleerd om de angst in de hand te houden. Deze slimmigheidjes kunnen echter op zichzelf ook weer problematisch worden. Wie bijvoorbeeld bang is om te trillen in het openbaar, zal sociale situaties het liefst uit de weg gaan. Wanneer hij toch in de situatie belandt zal hij zijn arm vasthouden om het trillen te camoufleren. De spanning waarmee dit gepaard gaat kan het probleem in stand houden.

Er zijn verschillende angststoornissen. Allemaal hebben ze angst als centrale kenmerk. Het gebeurt regelmatig dat mensen last hebben van meer dan één angststoornis. Het is goed om dan ook meerdere diagnoses te stellen, omdat de angststoornissen ook op allerlei punten van elkaar verschillen, ook qua behandeling.

Dwang

De dwangstoornis is ook een angststoornis. Angst is er de grote drijfveer van. Iemand controleert bijvoorbeeld uit angst voor brand, of wast zijn handen uit angst ziektes op zichzelf of anderen over te brengen. Omdat dwang zoveel verschillende gezichten heeft, is daarvoor een apart dossier gemaakt. In dit dossier over angststoornissen blijft dwang dus verder buiten beschouwing. Overigens is een deel van de informatie over angststoornissen hetzelfde als die over dwang. Dat heeft eenvoudig te maken met het genoemde feit dat de dwangstoornis tot de angststoornissen behoort.

Paniekstoornis

Een paniekstoornis heb je wanneer je op meestal onverwachte momenten wordt overvallen door een overweldigend gevoel van angst. Vaak gaat dat gepaard met allerlei lichamelijke symptomen, zoals hartkloppingen, duizeligheid, tintelende ledematen, wazig zien, misselijkheid enzovoorts. Daarbij hebben mensen dan vaak de angst flauw te vallen, de controle te verliezen, gek te worden of zelfs het leven te verliezen. De paniekstoornis kan gepaard gaan met het toenemend vermijden van allerlei situaties en heet dan: paniekstoornis met agorafobie. Wanneer van vermijding (nog) geen sprake is spreken we van een paniekstoornis zonder agorafobie.

Aorafobie

Een agorafobie heb je wanneer je allerlei situaties uit de weg gaat, vaak uit angst daar een paniekaanval te zullen krijgen. Vandaar dat een agorafobie vaak samengaat met een paniekstoornis.
Letterlijk betekent agorafobie pleinvrees of straatvrees. Toch is dat een misleidende benaming. Het gaat namelijk helemaal niet om een angst voor pleinen of straten. Het gaat om angst voor al die situaties waaruit je niet gemakkelijk of niet met goed fatsoen weg kunt, of waarin niet snel hulp voorhanden is. Stel dat je een paniekaanval krijgt dan ben je bang een figuur te slaan door flauw te vallen of weg te moeten rennen. Op dezelfde manier is openbaar vervoer bedreigend: je kunt niet zomaar een trein of bus uit. Of de kapper: halverwege de stoel af, kan niet met goed fatsoen.

Enkelvoudige fobie

Wanneer je hier last van hebt, ben je erg bang voor een bepaalde situatie, of een bepaald dier of voorwerp. Nu zijn veel mensen wel bang voor bepaalde zaken. Van een fobie spreek je eigenlijk pas wanneer het je dagelijkse leven sterk belemmert. Iemand die bang is om te vliegen heeft in die zin pas een fobie op het moment dat hij er niet meer omheen kan, bijvoorbeeld doordat een nieuwe baan van hem of haar verlangt dat er regelmatig met het vliegtuig gereisd wordt.
Confrontatie met de gevreesde situatie roept sterke angst op. Iemand met een stormfobie bijvoorbeeld kan zich normaal gesproken redelijk ontspannen voelen, is in het najaar verhoogd gespannen en zit wanneer er storm in de lucht zit tegen paniek aan.

Sociale fobie

Wanneer je een sociale fobie hebt, ben je erg angstig in sociale situaties. Dit kan er toe leiden dat je deze zoveel mogelijk uit de weg gaat. Vaak is er een sterke angst voor het mogelijke negatieve oordeel van anderen: wat zullen ze van me vinden? Trilfobie, bloosangst en zweetangst zijn specifieke vormen van sociale fobie. Bij bloosangst is bijvoorbeeld sprake van een sterke angst om te blozen, vaak vanuit het idee dat anderen dan zouden weten waar je op dat moment aan denkt (wat natuurlijk niet zo is), of vanuit de angst een watje gevonden te worden.

Posttraumatische stressstoornis

Wie een trauma heeft meegemaakt loopt een kans van minstens 25 procent om een PTSS te ontwikkelen. Waar gaat het om? Je hebt iets erg ingrijpends meegemaakt, vaak van levensbedreigende aard. Vervolgens merk je drie dingen op:

  • je hebt steeds last van herbelevingen;
  • je doet van alles om deze dromen van of herinneringen aan het trauma te voorkomen;
  • je bent voortdurend erg gespannen, waakzaam en prikkelbaar. Vaak slaap je ook slecht.

Dit patroon kan al aanwezig zijn wanneer je een enkele gebeurtenis hebt meegemaakt, bijvoorbeeld een verkrachting. We noemen dit type-I trauma.
Vaak ook gaat het om een reeks gebeurtenissen, denk aan incest. Dan hebben we het over type-II trauma of ook wel een complexe ptss.
In dit dossier Angststoornis gaan we vooral in op type-I trauma.

Gegeneraliseerde angststoornis

Een gegeneraliseerde angststoornis heb je wanneer je je voortdurend zorgen maakt om allerlei zaken. Je piekert je suf. Dat kan gaan om je financiële situatie, om de gezondheid van je ouders of kinderen, om je werk, om het onderhoud van je woning, om een ruzie in de familie enzovoorts. Net als de andere angststoornissen maakt dit gepieker vaak dat je je steeds somberder, gejaagder en rustelozer gaat voelen. Angststoornissen gaan nogal eens met een depressie gepaard. Veel mensen geven aan dat de angst er eerst was en pas daarna de depressie.


Wilt u een behandeling volgen?

Inschrijven